بررسی طرح و نقش فرش بیجار در عصر معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فرش، دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

2 گروه فرش، دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

فرش بیجار از دیرباز به دلیل استحکام و تراکم بالای بافت، دارای شهرت جهانی بوده است. این فرش دردوره قاجاردوباره احیا و شروع به شکوفایی نمود. دستیابی به یک شناخت کلی از فرش بیجار، مستلزم شناخت طرح­های آن است؛ انواع طرح­های فرش این منطقه عبارتند از: ماهی، مینا خانی، سمنبرخانوم، لچک ترنج، اسلیمی دهن اژدری، گلدانی، گل و بلبل، باغی، بید مجنون، دارو گل، شگارگاه، گلفرنگ و گلفرنگ مستوفی که برخی ازاین طرح­ها همچون بید مجنون و باغی دیگر دراین منطقه بافته نمی­شود. مهمترین محور این مقاله معرفی فرش بیجار در عصر حاضر و دستیابی به شاخصه­های طرح و رنگ آن در دوره معاصر است. در این تحقیق که با تکیه بر مطالعات کتابخانه­ای و میدانی انواع طرح­های فرش بیجار در دوره معاصر جمع­آوری و مورد مطالعه قرارگرفته است. همخوانی این طرح­ها با فرهنگ بومی و سنتی و سلیقه مردم این منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. با گذشت زمان، عدم رعایت اصول طراحی در فرش­ به نوعی با فرهنگ این منطقه عجین شده و اکنون این بدعت در میان قالیبافان مورد پذیرش قرار گرفته است. انواع رنگ در فرش­های این منطقه متأثر از فرهنگ مردم منطقه است و با عقاید آنها سازگاری دارد. حضور طرح­های جدید و استقبال از آنها در بین مردمان منطقه به جهت تناسب آنها با سلیقه آنان بوده است.
اهداف پژوهش:

شناخت فرش­های معاصر بیجار و انواع طرح و نقش­های متنوع فرش در این منطقه.
شناخت ساختار طرح‌های فرش معاصر بیجار از طریق تطابق آن‌ها با اصول طراحی سنتی.

سؤالات پژوهش:

ویژگی­های طرح­های فرش بیجار چیست؟
شاخصه­های رنگ­بندی فرش در منطقه بیجار چیست؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the design and role of Bijar carpet in the contemporary era

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Akbari 1
  • Somaye Khosravi 2
1 Carpet Department, Carpet Faculty, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran.
2 Carpet Department, Carpet Faculty, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran
آذرباد، حسین. (1381). حشمتی رضوی، فضل الله، فرشنامه ایران، پژوهشگاه، تهران.
ادواردز، سیسیل و صبا، مهین دخت. (1386). قالی ایران، فرهنگسرا، تهران.
به آذین، م. (2536). قالی ایران، چاپخانه سپهر وابسته به انتشارات فرانکلین، تهران.
پرهام، سیروس. (1387). دستبافته‌های عشایری و روستایی فارس، جلد دوم، امیرکبیر، تهران.
پوپ، آرتورآبراهام و فیلیس،آکرمن، سرویراستارسیروس پرهام. (1378). سیری در هنرایران، جلدششم، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.
خدابنده لو، نسرین. راهنمای حوزه میدانی  و همکاری آرشیوی.
دانشگر، احمد. (1376). فرهنگ جامع فرش یادوار، یادواره اسدی، تهران.  
رونقیان تبریزی، سعید. راهنمای حوزه میدانی و همکاری آرشیوی   
عمید، حسن. (1378). فرهنگ لغت عمید، جلد اول، چاپ ششم، انتشارات امیر کبیر، تهران.
نصیری، محمدجواد. (1374). سیری در هنر قالیبافی ایران، پرنگ، تهران.
نصیری، محمدجواد. (1382). فرش ایران، پرنگ، تهران.
 هانگلدین، آرمن. (1375). قالی‌های ایرانی، ابراهیمی، اصغر، یساولی، تهران.
 یساولی، جواد. (1370). مقدمه‌ای بر شناخت قالی ایران، انتشارات فرهنگسرا، تهران.
یساولی، جواد. (1370). قالی و قالیچه های ایران، یساولی، تهران.
وکیلی، ابوالفضل. (1382). شناخت طرحها و نقشهای فرش ایران و جهان، نقش هستی، تهران.