مطالعه تطبیقی نقوش انسانی سفالینه های ایلخانان و تیموریان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

2 عضو هیئت علمی گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران، ایران

چکیده

هنر سفالگری یکی از هنرهای رایج و کاربردی در دورۀ ایلخانی و تیموریان بوده است. فضای حاکم بر نقوش سفالینه‌ها، نوع نقش‌مایه و استفاده از رنگ‌های خاص در سفالینه‌ها؛ حائز اهمیت است. در دوره‌های تاریخی ایلخانان و تیموریان، نقوش انسانی یکی از نقوش مورد استفاده در سفالگری بود. مسئله‌ای که اینجا می‌توان مطرح کرد این است که در دورۀ ایلخانی و تیموریان نقوش انسانی چه ویژگی‌هایی دارند؟ آثار چینی چه تأثیری بر آثار این دوره‌ها گذاشته است؟ در پیکره‌ها، لباس‌های و...در این دوره‌ها چه رنگ‌هایی به‌کار رفته است ؟ در تحقیق حاضر از روش‌های توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای، میدانی و اینترنتی می‌باشد. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که احتمالاً آنچه در دوره تیموری اتفاق می‌افتد نگاه بهتر و کامل‌تری نسبت‌به طراحی، نقاشی و درک مناسب‌تری از رنگ و ترکیب‌بندی و سایر عوامل هنری است. فرم‌های دورۀ تیموری ابعاد بزرگ‌تری دارد ولی در دوره‌های متأخر‌تر ابعاد کوچک‌تر می‌شود .نقوش به‌کاررفته هم جنبه داستانی و هم تزئینی دارد. درعین‌حال که سفالگران ایرانی از مصنوعات چینی تقلید کرده‌اند ولی ابداعات منحصربه‌فردی نیز به آن افزوده‌اند تا ظروف چینی این دوره از روحیه اسلامی ایرانی نیز برخوردار باشد.
اهداف پژوهش:
1. بررسی مختصات نقوش انسانی در سفالینه‌های دورۀ ایلخانی و تیموری.
2. بررسی تطبیقی نقوش انسانی در سفالینه‌های دورۀ ایلخانی و تیموری.
سؤالات پژوهش:
1. نقوش انسانی در سفال‌های دوره ایلخانی و تیموری به چه شکل است؟
2. نقوش انسانی در سفال‌های دوره ایلخانی و تیموری دارای چه وجوه شباهت یا تفاوت‌هایی است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of human motifs on Ilkhanan and Timurian pottery

نویسندگان [English]

  • Abdolmahdi Asti 1
  • Alireza Khaje Ahmad Atari 2
1 Master's student of Handicrafts, Faculty of Handicrafts, Isfahan Art University, Isfahan, Iran.
2 Faculty member of Handicrafts Department, Faculty of Handicrafts, Isfahan Art University, Isfahan, Iran
آزبورن، چیلورز. (1380)  سفالگری ایران ابتدایی. ترجمه ژیلیرت صدیق پور، تهران: خاشع.
آلن، جیمز. (1387). سفالگری اسلامی. ترجمه مهناز شایسته فر، تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
افشار، ایرج. (1372). خطای نامه. تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا.
پوپ، آرتور و همکاران. (1387). سیری در هنر ایران. ترجمه: سیروس پرهام. تهران: علمی و فرهنگی.
توحیدی، فایق. (1379). فن و هنر سفالگری. تهران: سمت.
راجرز، ام. (1374). هنرهای ایران(سفالگری).ترجمه پرویز مرزبان. تهران: فرزان روز.
رفیعی، لیلا. (1377). سفال ایران از دوران پیش از تاریخ تا عصر حاضر، تهران: یساولی.
زکی، محمدحسن. (1384). چین و هنرهای اسلامی. ترجمه غلامرضا تهامی. تهران: فرهنگستان هنر.
خلیلی، ناصر. (1384). سفال اسلامی. ترجمه فرناز حائری. تهران: کارنگ.
کامبخش‌فرد، سیف‌اله. (1383). سفال و سفالگری در ایران (ازابتدای نوسنگی تا دوران معاصر). تهران: ققنوس.
کریمی، فاطمه و کیانی، محمدیوسف. (1364). هنر سفالگری در دوره اسلامی.تهران: مرکز باستان‌شناسی.
کلاویخو، رویگونثالث. (1344). سفرنامه کلاویخو. ترجمه: مسعود رجب‌نیا. تهران: دانشگاه.
مرزبان، پرویز. (1383). خلاصه تاریخ هنر. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
گروبه، امبرتو؛ شراتو، ارنست. (1376). هنر ایلخانی و تیموری. ترجمه: یعقوب آژند. تهران: انتشارات مولی.
واستون، آلیور. (1382). سفال زرین فام ایرانی. ترجمه شکوه ذاکری، تهران: سروش.
Blair, Sh.Bloom, J. (1994). The Art and Architecture of Islam 1250-1800,New Haven and London,Yale,University Press,London.
Hall, H. (2001). Ming ceramics, The British Museum Press,London.
Woods, J.E (1990), "Timur's genealogy", in Intellectual studies on Islam: essays written in honor of Martin B Dickson, ed. Michel M. Mazzaoui and Vera B. Moreen, Salt Lake City, Utah