دانشکدۀ شهید بهشتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده
کشفیات باستانشناسان در منطقۀ جیرفت نشان میدهد که 7000 سال قبل مردم ساکن این نواحی با صنعت سفالگری و تزئین آن آشنایی داشتهاند. با پیدایش نخستین چرخ کوزهگری در ایلام، آشکار میشود که کوزهگری، صنعت سفال‌سازی و بافندگی از فلات ایران آغاز شده است. قدیمی‌ترین نمونۀ تزئینات سفالی لعابداری که در ایران به دست آمده، منسوب به «معبد چغارزنبیل» و مربوط به عهد ایلام میانه است. پژوهش حاضر به روش توصیفیو تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به رشتۀ تحریر در آمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است: قدیمی‌ترین سفالی که در ایران یافت شده متعلق به همان دوره است. نمونه‌های بهدست آمده ظروف سفالین تمدن ایلام از منطقۀ شوش حاکی از این است که سفالهای شوش نه تنها مربوط به خود شوش است، بلکه سفالینه‌هایی که از تپۀ موسیان، بلوچستان، تپه گیان، تپه حصار، تپه، سیلک، سومر، تل‌حلف (عراق)، شمال غربی هندوستان به دست آمدهاند جزء طبقۀ سفالهای شوش نامیده می‌شوند. هنگامی که سفالها با «چرخ سفالگری» ساخته شدند، ظرافت بیشتری پیدا کرده‌اند. در دورة اولیة اسلام، سفالها بی‌لعاب بودند،و در قالب فشاری آن را آراسته و تزئین می‌کردند، و یا ظرفهایی از لعاب آبی یا فیروزه‌ای می‌ساختند. در دوران بعد در زمان ایلخانان، تیموریان و صفویان صنعت سفالگری رونق و رواج بسزایی یافت و آثار متنوعی توسط هنرمندان سفالگر ساخته شد. اهداف پژوهش: 1. بازشناسی سیر تحولات سفالگری در ایران. 2. بررسی انواع سفالهای ایرانی. سؤالات پژوهش: 1. سفالگری چه پیشینه‌ای در جغرافیای ایران دارد؟
)