بررسی تطبیقی نقش‌مایه شیر در آثار فلزی ساسانی و سلجوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی(گرایش فلز)، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز، ایران.

2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

فلزکاری در دوران ساسانی رشد قابل‌توجهی داشت و این تاریخ را به دوره­ای باشکوه در هنر فلزکاری ایران قبل از اسلام مبدل ساخت. بعد از ورود اسلام نیز فلزکاری با وقفه‌ای کوتاه به حیات خود ادامه داد و در دوره سلجوقی به اوج خود رسید. آثار فلزی این دو دوره باشکوه فلزکاری ایران، غنی از نقوش تزیینی مختلف بوده است. در این میان، نقش‌مایه‌های جانوری به‌وفور در آثار فلزی مشاهده می­شوند و درواقع می‌توان گفت ویژگی بارز آثار فلزی ساسانی و سلجوقی، به‌کارگیری نقش‌مایه‌های جانوری است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها نقش‌مایه «شیر» است. پژوهش حاضر باهدف بررسی تطبیقی نقش­مایه شیر در شانزده نمونه آثار فلزی ساسانی و سلجوقی صورت گرفته است که نتیجه حاصل از آن نشان می­دهد نقش‌مایه این حیوان در هر دو دوره به‌صورت واقع‌گرایانه و تخیلی ترسیم‌شده است و انواع شیوه­های ترسیم آن عبارت‌اند از :1 - ترکیب قرینه؛2 -صحنه گرفت­وگیر؛3-ترکیب شیروخورشید؛4-صحنه تعقیب­وگریز؛5 -به‌صورت دسته ظروف؛6- به‌صورت نمادین بین موجودات بالدار؛ 7-به‌صورت موجودات ترکیبی-تخیلی. این پژوهش با روش تاریخی-توصیفی با رویکرد تطبیقی و استناد بر منابع کتابخانه­ای صورت پذیرفته است.
اهداف پژوهش:

بیان ویژگی­ها و نحوه ترسیم نقش‌مایه شیر در آثار فلزی دوران ساسانی و سلجوقی.
مشخص کردن شباهت­ها و تفاوت­های بصری نقش‌مایه شیر به‌کار رفته در آثار فلزی ساسانی و سلجوقی.

 سؤالات پژوهش:

آیا نقش‌مایه شیر به‌کار رفته در آثار فلزی سلجوقی از کاربرد این نقش‌مایه در آثار فلزی ساسانی تأثیر پذیرفته است؟
ویژگی­های بصری و مضامین مشترک در کاربرد نقش‌مایه شیر در دوره ساسانی و سلجوقی به چه صورت بوده است؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the role of the lion in Sasanian and Seljuk metal works

نویسندگان [English]

  • Faezeh Alsadat Seyed Alangi 1
  • Ali Vand Shoaei 2
1 Master's student of Islamic art (metal orientation), University of Islamic Art, Tabriz, Iran.
2 Assistant professor and faculty member of Farsh Faculty, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار