ارزیابی نمادین نقش اسب در سفالینه‌های دوره سلجوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی(گرایش دوره اسلامی)، دانشکده باستانشناسی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

2 کارشناسی ارشد، باستان شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 دانشجوی دکتری گروه باستان‌شناسی، دانشگاه بابل، بابل، ایران

چکیده

در تاریخ سفالگری ایران می­توان از دورۀ سلجوقی به عنوان عصر طلایی این هنر در کنار سایر هنرها نام برد. یکی از دلایل اهمیت این سفال­ها، ویژگی­های­ طرح و نقش آن­ها می­باشد. نقش­مایه­های سفال­های این دوره از خلاقیت و نبوغ هنرمندان این عصر حکایت می­کند و با مهارت و هنرمندی خاص به اجرا درآمده است. در سفال­های این دوره نقوش متنوعی از قبیل نقوش حیوانی، گیاهی و انسانی به‌کاررفته ­است که هرکدام از این نقوش معانی و مفاهیم متنوعی را در بر می­گیرد. اسب یکی از عناصر حیوانی به‌کاررفته در سفالگری دورۀ سلجوقی است که در فرم­های متنوعی در سفالگری این دوره استفاده شده است. پژوهش حاضر به روش تحلیلی و توصیفی به بررسی معانی نمادین و فرم­های این نگاره­ در ترکیب­بندی سفالینه­های دو شهر ری و کاشان دوره سلجوقی پرداخته شده است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که نقش اسب در سفالینه­های دوره سلجوقی­ در مضامین گوناگون مانند شکار، بزم، تشریفات درباری، جنگ و به‌صورت مستقل به صورت نماد، ظاهر شده است و جدا از هر کارکردی نشانه و نماد آزادی، قدرت، سرعت و زیبایی می باشد و در قالب این نقش بروز می­کند که کمتر در آثار گذشتگان به آن توجه شده است.
اهداف پژوهش:

شناخت مضامین و معانی نمادین، نقش اسب در سفالینه­های دوره سلجوقی.
فرم، موقعیت و جایگاه قرارگیری نقش اسب در سفالینه­های دوره سلجوقی.

سؤالات پژوهش:

چه مضامین و معانی نمادینی، در نقوش اسب روی سفالینه­های دوره سلجوقی به‌کار رفته است؟
فرم، موقعیت و جایگاه نقش اسب بر روی سفالینه­های دوره سلجوقی، دارای چه ویژگی­های بصری می­باشد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The symbolic evaluation of the role of the horse in the ceramics of the Seljuk period

نویسندگان [English]

  • ّFaride MohamadZade 1
  • Leyla Zangene 2
  • Fakhrodin Mohammadian 3
1 Master's student in Archeology (Islamic Period), Faculty of Archaeology, Isfahan Art University, Isfahan, Iran.
2 Master's degree, Archaeology, Birjand University, Birjand, Iran
3 Doctoral student of Department of Archaeology, Babol University, Babol, Iran